Een bijzonder treinkaartje

Een materiële herinnering aan een vergeefse treinreis naar Deventer

Binnenkort heeft Deventer twee honderdjarige architectonische iconen. Niet alleen de Adelaarshorst bestaat bijna 100 jaar, maar ook het (huidige) station werd in 1920 geopend. Deze week verscheen het prachtige boek Station Deventer van de hand van Arno Dijkhof, uitgegeven door de Stichting Industrieel Erfgoed Deventer (SIED): http://www.stationdeventer.nl/.

Er is veel over het Deventer station te vertellen, en daarvoor bevelen wij u het boek zelf van harte aan. Maar er is natuurlijk ook een relatie tussen het station en Go-Ahead. Het gebouw was namelijk lange tijd, in de periode waarin voetbalclubs nog niet over een luxe spelersbus beschikten, voor de rood-gelen het collectieve beginpunt van vrijwel elke reis naar een uitwedstrijd. En uiteraard even zo vaak het eindpunt, waar – bij bijzondere successen – het elftal soms door duizenden uitgelaten fans werd opgewacht.

Maar er is meer: één, niet eens zo opvallende, illustratie in het boek, leidt ons naar een bijzonder verhaal. Op pagina 186 staat namelijk een afbeelding van een curieus treinkaartje, afkomstig uit de collectie van ras-Deventenaar, ras-verzamelaar en Go Ahead Eagles-supporter Toon Woertman.

We schrijven 28 december 1969. De kerstdagen zijn net voorbij, maar Nederland kent nog geen voetbalwinterstop. En dus staat er voor die laatste zondag van het jaar nog een volledige speelronde in de Eredivisie op de kalender. Go-Ahead ontvangt koploper Ajax, dat op dat moment – naar later blijkt – met sterren als Piet Keizer, Sjaak Swart, Ruud Krol en natuurlijk Johan Cruijff aan de vooravond staat van grote internationale successen. Go-Ahead zelf is die zomer twee bepalende spelers kwijtgeraakt: Wietse Veenstra (aan PSV) en Nico Rijnders (aan tegenstander Ajax). De ploeg hobbelt – na de successen van de gouden jaren zestig – nu opeens wat anoniem mee, boven in het rechterrijtje. Maar toch: een prachtig affiche.

Het heeft die decembermaand al een aantal nachten gevroren en de omstandigheden zijn niet ideaal. Niettemin keurt consul Ter Bruggen het harde veld zondagmorgen ‘gewoon’ goed. Ruim 20.000 mensen begeven zich dan ook vol verwachting naar de Vetkampstraat. De meesten uiteraard in de hoop op een stunt van hun helden tegen de mannen van Rinus Michels, maar ook Ajax-supporters die hun club vanuit de hoofdstad achterna reizen. Zij hebben allemaal keurig ƒ 7,75 betaald voor een tweedeklas retourtje met een ‘extra trein’ naar Deventer.

Scheidsrechter van dienst is Wim Schalks uit Leiden, en die heeft op het laatste moment een onaangename verrassing in petto. Ongeveer een uur voor aanvang gelast hij de wedstrijd af, omdat hij de ‘ijsvlakte’ te gevaarlijk vindt en het risico op eventuele blessures bij de spelers niet durft te nemen. Tot woede van vele supporters die dan al in het stadion aanwezig zijn en even zovelen die zich op de weg daarnaartoe bevinden en bij aankomst worden geconfronteerd met de harde werkelijkheid. Allemaal kunnen ze onverrichter zake terug naar huis.

Veel discussie over de toestand van het veld, maar scheidsrechter Schalks is onverbiddelijk en legt zijn beslissing nog eens uit.

Het leidt tot een hoop commotie. Bij supporters dus, maar ook bij het Go-Ahead-bestuur dat de nodige kosten heeft gemaakt (voorzitter Ed Brands spreekt van een amateuristische gang van zaken) en bij Ajax, dat voor niets naar Deventer is afgereisd. De kranten staan de dagen erna vol van de kwestie. Het roept een nieuwe ‘nationale discussie’ op over de te volgen procedure bij afgelastingen, en over het al dan niet invoeren van een vaste winterstop. Die er – als we goed geïnformeerd zijn – in het seizoen 1972-1973 voor het eerst komt.

‘Alleen geldig op 28 december ’69’ meldt het treinkaartje van Toon Woertman. Benieuwd of de gedupeerde Amsterdamse fans hun geld terug hebben gekregen, of dat ze op 13 februari 1970 opnieuw ƒ 7,75 hebben moeten aftikken om hun favorieten alsnog tegen Go-Ahead in actie te zien. Op die dag wordt de wedstrijd namelijk ingehaald, dan op een besneeuwde – maar wel goed bespeelbare – grasmat overigens. Een uitstekend spelend Ajax staat al bij rust op 0-3, na drie ‘glanzende aanvallen’ die worden afgerond door Piet Keizer en Johan Cruijff (2x). De ‘zwarte parel’ Pepe Fernández scoort een kwartier voor tijd nog tegen voor Go-Ahead, maar verder dan 1-3 komt de thuisploeg niet.

Al met al geen opmerkelijke uitslag, maar wel van een veelbesproken wedstrijd. En dat alles naar aanleiding van een bijzonder treinkaartje.